به نقل از «همشهری آنلاین»

ممدریش؛ نخستین بستنی‌ساز ایران | شعر و ضرب المثل معروف این کاسب قدیمی چه بود؟

تاریخ انتشار: ۱۹ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۳۶۳۹۱

همشهری آنلاین-عباس منظرپور: رویخی نشاسته پخته با گلاب بود که در بشقاب‌های مسی به اندازه‌های مختلف ریخته می‌شد که هرکدام قیمت مشخصی داشتند. این بشقاب‌ها را روی خرده‌های یخ می‌گذاشتند و رویش یک پارچه سفید و تمیز می‌کشیدند. موقع فروش هم روی بشقاب‌ها شیره می‌ریختند. هوسانه‌های دیگری هم مانند «یخ‌دربهشت» و «پالوده» هم داشتیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بگذریم... ممدریش بود که نخستین بستنی را ساخت و «خامه» به آن اضافه کرد. طرز تهیه آن را دیده بودم: اول خامه را به دور قالب می‌مالید و بعد آنقدر قالب را می‌گرداند تا خامه سفت می‌شد. بعد آن را می‌برید و داخل بستنی‌ای می‌ریخت که در حال زدن و بستن بود. 

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

ممدریش قدی کوتاه، شکمی بزرگ و هیکلی چاق داشت. «تنبان»بندی می‌پوشید و وقتی هوا خیلی سرد می‌شد، کت خود را روی دست می‌انداخت. اصطلاحی در تهران رواج داشت که می‌گفتند «هوا آنقدر سرد شده که ممدریش کتش را روی دست انداخته!‌» ریشی انبوه، بلند و سیاه داشت که دو شاخه می‌شد و تا سینه‌اش می‌رسید. بستنی را با چرخ دوره‌گردی می‌فروخت و آنقدر معروف شده بود که برایش تصنیف هم ساخته بودند: 

ز تهرون تا به قلهک تا به تجریش
عجب بستنی داره، ممدریش! 

همسرش هم تقریباً همیشه دنبال چرخ‌دستی او بود. ممدریش بعدها دکان کوچکی در خیابان ری، سر بازارچه نایب‌السلطنه خرید. او بچه نداشت و نمی‌دانم به چه مناسبت همان دکان را به خواهرزاده خود اکبر داد که بعدها به «اکبرمشتی» معروف شد. پس از چندسال ممدریش در سه‌راه امین‌حضور دکان کوچکی گرفت و تهیه همان بستنی را شروع کرد اما دیگر کارش نگرفت و اکبرمشتی همچنان مشهور ماند. ناگفته نماند که چه در دکان قبلی و چه بعدی همسرش با او در مغازه زندگی می‌کرد. 
اکبر هم با استعداد فوق‌العاده‌ به توسعه کسب و کارش پرداخت. بستنی را با کیفیت خوبی تهیه می‌کرد و در تهران و ایران معروف شد. دکان‌های زیادی به نام «اکبرمشدی» باز شد و او هم هرسال آگهی می‌داد که اکبرمشدی شعبه دیگری ندارد ولی فایده‌ای نداشت. هم ممدریش و هم اکبرمشدی به جز شیر گوسفند از هیچ شیر دیگری استفاده نمی‌کردند. بستنی اکبرمشدی از ممدریش مرغوب‌تر بود. من خودم بارها اکبرمشدی را دیده بودم که از دکانی اوایل کوچه آب‌منگل، مقابل بازارچه نایب‌السلطنه بیرون می‌آید. در این دکان همیشه قفل بود و فقط او به آنجا رفت‌وآمد می‌کرد. به گفته یکی از همسایه‌ها اکبر در همان دکان ثعلب داخل بستنی را به عمل می‌آورد و کلید آنجا را به کسی نمی‌داد و راز ساختنش را هم به کسی یاد نداد. شاید علتی که شاگردش عبدالله بعد از او از ساختن بستنی صرف‌نظر کرد همین بود که از مقدار و طرز تهیه ثعلب بستنی بی‌خبر بود. شاید دکان دوم ممدریش هم به همین دلیل رونق نگرفت. ‌الله‌اعلم. 
اکبرمشدی به مرور دکان را توسعه داد و همه دکان‌ها و زمین‌های اطرافش را خرید. در تابستان که گوسفندان به ییلاق می‌رفتند از همانجا شیر می‌آورد. ییلاقشان در کوه‌ها و روستای اطراف «لالون» و «زاگون» بود. اکبرمشدی همانجا باغ‌هایی خرید و درضمن برف کوهستان‌های آنجا را هم از اهالی می‌خرید. چون طبق یک سنت قدیمی اهالی هر دهی خود را مالک هرآنچه در اطراف ده بود می‌دانستند. برف را با قاطر و الاغ تا پای کامیون می‌آوردند و بار کامیون می‌کردند و به تهران می‌رساندند. همان بار برف بود که بستنی را به عمل می‌آورد. کارگران زیادی هم داشت ولی گل سرسبد آنها دو نفر بودند: عبدالله و بستنی‌پخش‌کن. بعضی اوقات که از پشت در دکان رد می‌شدم عبدالله را مشغول پارو زدن و عمل آوردن بستنی در قالب‌های بزرگی می‌دیدم. اکبرمشدی فرزندی نداشت و به نوعی عبدالله فرزند او محسوب می‌شد. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

منتشر شده در همشهری محله منطقه ۲۰ به تاریخ ۱۳۹۵/۰۸/۱۰*

کد خبر 765441

منبع: همشهری آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۳۶۳۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نوشیدنی‌های مفید برای میان وعده کودکان

نوشیدنی‌های دارای فیبر می‌توانند میان وعده‌ خوبی برای کودکان باشند و مایعات بدن آن‌ها را تامین کنند.

به گزارش ایسنا، همان‌گونه که خوردن وعده‌های غذایی سالم و مغذی برای رشد و تکامل کودکان توصیه می‌شود، استفاده از نوشیدنی‌های مفید نیز مستثنی نیست. اکثر کودکان عاشق نوشیدنی‌های شیرین و رنگارنگی هستند که چیزی جز شکر و اسانس نیستند. حال چگونه خانواده‌ها می‌توانند سالم‌ترین نوشیدنی‌ها را برای کودک خود انتخاب کنند.

دکتر سمیرا ابراهیم‌اف متخصص تغذیه درباره اهمیت نوشیدن مایعات برای کودکان می‌گوید:

بچه‌ها باید آن قدر مایعات در طول روز استفاده کنند که همیشه رنگ ادرار روشنی داشته باشند. به غیر از ادرار اول صبح، که رنگ‌اش فرق می‌کند نباید رنگ آن تیره باشد. می‌توان از آب خالص یا نوشیدنی‌های سالم دیگری برای آن‌ها استفاده کرد. آب میوه‌ طبیعی یا بهتر از آن اسموتی‌ها هستند، که در آن میوه را با کل پوست‌اش در مخلوط کن می‌ریزند و به صورت مایع در می‌آورند. از اسموتی‌ها می‌توان هم به عنوان منبعی از مایعات استفاده کرد و هم فیبر می‌رساند. نوشیدنی‌های سنتی مانند شربت خاکشیر را هم داریم که دانه‌های آن می‌تواند به سلامت دستگاه گوارش بچه‌ها کمک کند این به شرطی است که با شیرینی خیلی کم درست شود. این نوشیدنی می‌تواند به بچه‌هایی که در محیط‌های باز بازی می‌کنند و ساعت‌های طولانی بیرون هستند، کمک کند.

وی درباره مصرف آب میوه‌ها و نوشیدنی‌های دیگر موجود در بازار برای کودکان گفت:
نوشیدنی‌های صنعتی موجود در بازار چند نوع هستند.  یک سری از آب میوه‌ها قسمت عمده‌شان شکر و مقداری اسانس است که سالم نیستند اما آب میوه‌های صنعتی  که روی آن‌ها صد درصد طبیعی قید شده است، مشکلی ندارند.
نوعی دیگراز نوشیدنی‌ها بر پایه لبنیات هستند که هر چه لبنیات در آن‌ها ساده‌تر باشد یعنی شیر ساده باشد. خیلی بهتر است. برای بچه‌هایی که اصلا شیر نمی‌خورند اگر بتوانید شیر را در خانه طعم دار کنید و به آن‌ها بدهید، خیلی خوب است. قاعدتا شیرهای طعم‌دار بیرون مخصوصا شیرکاکائوها چون شیرینی خیلی زیادی دارند. انتخاب خوبی نیستد. ولی گهگاه استفاده از آن مشکلی ندارد.

این متخصص تغذیه درباره خوردن بستنی و این‌که محدودیتی باید برای دادن آن به بچه‌ها داشته باشیم می‌گوید:  

 بستنی‌های یخی چیزی جز آب، شکر و اسانس نیستد. این نوع بستنی‌ها برای زمانی است که فرد احساس تشنگی زیادی کند در این صورت می توان از بستنی یخی فقط به عنوان یک مزه استفاده کرد. نباید جای ثابت در رژیم غذایی بچه‌ها به خاطر رنگ‌هایی که به آن اضافه می‌شود داشته باشد.
 بستنی‌هایی هم که بر پایه شیر هستند به هر حال درصد چربی بالایی و شکر زیادی دارند بنابراین آزاد بودن بچه در استفاده از هر تعداد از آن‌ها، قابل قبول نیست. چون اگر بچه مستعد پر وزنی باشد خوردن بستنی باعث می‌شود که کالری اضافه بگیرد و چاق شود. اگر هم بچه بدغذا باشد و انتخاب‌های محدودی داشته باشد با خوردن بستنی سیر می‌شود و همان چند انتخاب محدود را هم که قبلا داشت الان دیگر ندارد.
به بستنی باید به عنوان یک میان نگاه کرد و هر روز استفاده نشود. مگر این که کمبود وزن در بچه خیلی زیاد باشد که بخواهیم با خوردن بستنی جبران‌ کنیم. ولی به هر حال بهتر است در فاصله غذاها خورده شود. مثلا 2 ساعت بعد از وعده اصلی، تا به آن کالری اضافه نشود و جلوی دریافت وعده بعدی را نگیرد.

ابراهیم‌اف در پاسخ به سوالی درباره این که، اهمیت کدام یک از گروه‌های لبنی بیشتر است، گفت:

هر کدام از گروه‌های لبنیات خاصیت خاص خودشان را دارند. ترکیبات‌شان در مقادیر مشخص تقریبا شبیه همدیگر است. توصیه می‌شود از همه این گروه‌ها استفاده کنند. اگر شیر نمی‌تواند بخورد. می‌توان از آن در غذاها به صورت فرنی، شیر برنج، ماست، دوغ کم نمک، کشک استفاده کرد.

وی در پایان در باره مضرات نوشابه بر رشد کودکان می‌گوید:

 این نوشیدنی‌ باعث سیری کاذب در بچه‌ها می‌شود چرا که به دلیل داشتن قند، قند خون آن‌ها را بالا می‌برد، در نتیجه میلی به غذا پیدا نمی‌کنند. این قند همچنین باعث خرابی دندان در کودکان نیز می‌شود. گازی هم که در نوشابه وجود دارد ممکن است برای بعضی از بچه‌ها مشکلات گوارشی ایجاد کند. نوشابه مانع از جذب کلسیم  نیز می‌شود بنابراین می‌تواند در رشد بچه‌ها اختلال ایجاد کند. 

انتهای پیام